KAN HET ANDERS?
Even een rolstoel op de rem zetten. Een bewoner die naar buiten wil, weghalen bij de voordeur. Twee voorbeelden van onvrijwillige zorg die in het verleden vaak werden toegepast. Met de beste bedoelingen, maar tijden veranderen. De nieuwe wet - en belangrijker nog Envida’s visie Leven toevoegen aan de dagen - vraagt dat we hier voortaan op een andere manier naar kijken en ons elke keer afvragen: Kan het anders? Wanneer we toch onvrijwillige zorg (OVZ) inzetten, gebeurt dat in overleg met de naasten en volgens een speciaal stappenplan.
ONVRIJWILLIGE ZORG, NEE TENZIJ
Onvrijwillige zorg, nee tenzij. Dat is het belangrijkste uitganspunt voor onvrijwillige zorg binnen Envida. Wat we daarmee bedoelen, ziet u in het animatiefilmpje dat we hierover hebben gemaakt. Klik op de afbeelding om het filmpje c.q. de animatie te zien. Ook is er een folder beschikbaar.
Voor het bekijken van de FOLDER over onvrijwillige zorg, klikt u op onderstaande afbeelding.
'Onvrijwillige zorg, nee tenzij' betekent dat we in principe niets doen wat de bewoner niet wil, behalve wanneer daardoor ernstig nadeel kan ontstaan, voor de bewoner zelf of voor zijn omgeving. Bijvoorbeeld wanneer de veiligheid in gevaar komt. In dat geval kan het worden gezien als een laatste redmiddel, dat wordt ingezet in overeenstemming met de Wet Zorg en Dwang (WZD) en op een manier die is afgestemd met onze cliëntenraden.
WZD-KERNTEAM
Elk woonzorgcentrum van Envida heeft een speciaal WZD-kernteam dat zich buigt over de inzet van Onvrijwillige Zorg. Dit team bestaat uit een teamleider, kwaliteitsverpleegkundige, coördinator WWZ, medisch verantwoordelijke, psycholoog, fysiotherapeut en WZD- functionaris die niet bij de zorgverlening op de locatie betrokken is.
VERTROUWENSPERSONEN
Heeft u een vraag of klacht over de geboden onvrijwillige zorg of ondersteuning, en wilt u er met een onafhankelijke partij over praten? Neem dan contact op met:
Algemeen nummer bij geen gehoor : 088-929 40 99.
KLACHTENCOMMISSIE WET ZORG EN DWANG
Voor de behandeling van klachten in het kader van de Wet zorg en dwang geldt een aparte procedure. Op grond van de WZD moeten klachten over de beslissingen en het nakomen van verplichtingen in het kader van het verlenen van onvrijwillige zorg die genoemd zijn in artikel 55 van die wet beoordeeld worden door een externe klachtencommissie. Dit is de Klachtencommissie Onvrijwillige Zorg. Meer informatie vindt u op: www.kcoz.nl. e-mail: info@kcoz.nl. telefoon: 085-0772060.
Wilt u meer lezen over de Wet Zorg en Dwang? Klik op onderstaande link van het Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport. https://www.dwangindezorg.nl/wzd
--------------------
Onderstaand interview over het leven van Leo in woonzorgcentrum Appelgaard is te lezen in Voila.
LEO: NOG ALTIJD EEN BETEKENISVOL LEVEN
Sinds Leo weer zelf in het dorp een boodschapje kan doen, voelt hij zich een stuk meer thuis in woonzorgcentrum De Appelgaard in Margraten. ‘Ik heb geheugenklachten, maar ik heb nog altijd een eigen mening.’
Bewoner Leo van Tilburg en teamleider Diana Kil.
De ondernemende Leo van Tilburg is in De Appelgaard de eerste bewoner met dementie die er af en toe zelfstandig op uitgaat. Voorzien van een GPS tracker, die hij voor elke wandeling ophaalt bij de medewerkers. ‘Daar hebben we afspraken over gemaakt en dat gaat prima. De eerste keer liep ik ergens waar die zender niet werkte. Dat was grappig, toen kwamen ze ineens achter me aan gerend. Nu loop ik een route waar hij het wel doet.’
Toen de vrouw van Leo overleed, was zelfstandig wonen voor hem geen optie meer. ‘Toen Roosje wegviel, wist ik het niet meer. Zij was mijn alles. Ik was echt de kluts kwijt, vertrouwde mezelf niet meer.’ De verhuizing naar De Appelgaard viel hem in eerste instantie niet mee. ‘Ik was verdrietig en boos. En dan mocht ik ook nog niet naar buiten.’
Vroeger leidde Leo als ingenieur grote projecten. ‘Ik had vijfhonderd man personeel en reisde met Roosje heel de wereld rond. Dan begrijp je wel dat ik me door niemand laat commanderen. Eerlijk gezegd was ik om te verrekken.’
Teamleider Diana Kil – tevens bestuurslid bij Alzheimer Nederland, afdeling Zuid-Limburg- zag de boosheid en het verdriet en ging samen met de familie op zoek naar een oplossing. ‘Het is zo belangrijk dat de mensen met dementie voelen dat hun mening nog telt en dat ze eigen keuzes mogen maken. We hebben overlegd over de voors en tegens en vrijheid verkozen boven absolute veiligheid. De big smile waarmee meneer nu terugkomt van het boodschappen doen maakt ook ons gelukkig.’
Ook Leo vaart er zichtbaar wel bij. Tegenwoordig trakteert hij zijn medebewoners regelmatig op een mooi pianoconcert. ‘Pianospelen is heerlijk, dat doe ik al van jongs af aan.’ Hij verheugt zich op zijn komende vakantie naar Griekenland. ‘Daar ben ik nog nooit geweest, daarom wil ik dat graag. Ik ga samen met mijn zoon.’
Het is niet zo dat Leo er elke dag op uit wil. ‘Nee, alleen wanneer ik daar behoefte aan heb. Ik vind het ook fijn om hier de krant te lezen en een portje te drinken; dat doe ik elke avond. Dit is nu mijn plekje, met mijn piano, boeken en de schilderijen van Roosje.’
--------------------------------
Onderstaand artikel over een betekenisvol leven is gepubliceerd in ons magazine 'Gezond Thuis' dat op 11 september 2022 huis aan huis werd verspreid.
EEN BETEKENISVOL LEVEN, OOK NA DE DIAGNOSE
Zelf nog een verjaardagscadeautje kopen voor je kleinkind. Genieten van je favoriete muziek. Op pad gaan met vrienden, die een oogje in het zeil houden. De meeste mensen met dementie in ons land wonen gewoon thuis. Met de hulp van hun naasten, buren en professionals kán dat vaak ook. Samen zorgen we ervoor dat mensen met dementie meedoen in de samenleving.
Met de vergrijzing die op ons afkomt, kunnen we er als samenleving maar beter op zijn voorbereid. Het aantal mensen met dementie neemt toe. ‘We moeten de zorg voor mensen met dementie anders gaan organiseren. Dat is nodig en biedt tegelijkertijd veel kansen’, vertelt Bas de Langen (zie foto).
De programmamanager dementie binnen Envida is een van de kartrekkers die zich inzet voor een nog beter leven voor mensen met dementie. ‘Blijf jezelf, dat is belangrijk. Houd zo lang mogelijk aansluiting bij wie je altijd al was, dat geeft je leven betekenis en maakt gelukkig. Wij gaan je helpen om stand te houden, om te blijven wie je bent en te doen wat je altijd al deed. Ook is er hulp en ondersteuning voor familie en mantelzorgers, want die spelen een belangrijke rol.’
Eigen keuzes maken
Eigen keuzes kunnen maken, hoe klein ook, dat is belangrijk, ook voor mensen met dementie. Voor de omgeving is dat soms even wennen. Zij willen degene met geheugenproblemen en veranderend gedrag beschermen. Met de beste bedoelingen. ‘Maar draai het eens om. Hoe zou ík vinden als iemand me zaken gaat verbieden? Als ze me een zoutarm dieet opleggen terwijl ik al minder proef? Wanneer ze me in een speciaal busje naar de dagbesteding laten gaan terwijl ik daar niet aan moet denken? Daar zou een mens toch dwars van worden?’ En dan een beetje relativerend: ‘De waarheid ligt natuurlijk in het midden, het gaat om de balans.’
Thuis wonen
Het merendeel van de mensen met dementie woont thuis en hun aantal groeit. ‘Daarom richten we dat stukje tussen thuis en het verpleeghuis goed in. Gelukkig is er al veel, denk aan speciale wijkteams, dagopvang, casemanagers dementie, individuele begeleiding thuis, verpleegzorg thuis, tijdelijke of deeltijd opname in een woonzorgcentrum. Door een betere samenwerking en meer nieuwe oplossingen te bedenken, kunnen we mensen nog beter helpen’, stelt Bas.
Technische innovatie
Op het gebied van techniek hebben we het tij mee. ‘De technische innovatie helpt ons. Denk aan een slaapkamerlamp met ingebouwde sensor, die waarschuwt wanneer je ’s nachts gaat dwalen. Of een slimme horloge met een tracker, waardoor de familie kan zien waar je bent. We gaan anders gaan bouwen, meer rekening houden met mensen in alle fases van het leven.’
Wanneer het moment aanbreekt dat het beter is om te verhuizen naar een woonzorgcentrum, leid je ook daar zoveel mogelijk het leven dat bij je past. ‘We gaan op zoek naar een woonomgeving waar jij je prettig voelt. Het aanbod wordt steeds diverser. De een gedijt midden in de stad, de ander in een kleinschalige en groene omgeving.’
In de woonzorgcentra van Envida is Zorg Communicatie Techniek (ZCT) niet meer weg te denken. ‘De innovatie geeft onze bewoners bewegingsvrijheid. Zo zijn er bewoners die met een gps-zendertje gewoon een wandelingetje maken of naar het winkelcentrum gaan.’
Eigen koers varen
En ook in het woonzorgcentrum vaar je je eigen koers. ‘De inzichten in onze zorgcentra zijn ook in beweging. Zo zeggen we tegenwoordig in principe op elke vraag van bewoners ja. Als iets echt niet kan omdat het gevaarlijk is of veel overlast veroorzaakt, bedenken we wat er wel kán.
------------------------
Onderstaand interview werd gepubliceerd in Voila.
JELLE EN GERDA: SAMEN GELUKKIG THUIS
Jelle is een opgewekte tachtiger bij wie de ziekte dementie is vastgesteld. ‘Ik vergeet veel maar ik kom altijd thuis’, vertelt hij. ‘Nog hiel gère.’ Samen met zijn vrouw Gerda woont Jelle in een fijne groene wijk aan de rand van Maastricht. Sinds een klein jaar krijgen ze begeleiding van Youri Burkard van Envida.
Als machinist reed Jelle meer dan 40 jaar met de trein van Maastricht naar Zandvoort en terug. Zo’n gewoonte vlak je niet zomaar uit. Nog altijd is hij graag onderweg, tegenwoordig vooral op de fiets en te voet. ‘Ik ga er elke dag op uit, dat is mijn grote hobby.’
Toen de geheugenproblemen bij Jelle toenamen, groeiden de zorgen bij zijn echtgenote. ‘Elke keer als hij langer wegbleef, was ik bang dat hij zou verdwalen. Ik vroeg me zelfs af of we hier wel konden blijven wonen.’ Via de casemanager dementie kwam het echtpaar in contact met individueel begeleider Youri van de wijkzorg van Envida. Hij komt sinds een klein jaar elke week bij hen op bezoek, om te bekijken hoe het gaat en samen oplossingen te bedenken als dat nodig is.
Youri zag dat het echtpaar zich nog best redde. ‘Op dit moment hebben ze nog niet meer zorg nodig, maar als dat nodig is, kunnen we dat regelen. Het contact is er.’ Jelle en Gerda doen zelf het huishouden en werken graag samen in de tuin, die er prachtig bijligt. ‘We hebben ons vaste ritme’, vertelt Gerda. ‘Op maandag stofzuigt Jelle het hele huis en ga ik er met de stofdoek achteraan. Ik doe de boodschappen, Jelle haalt soms nog een kleinigheid. De tuin is onze hobby, die houdt Jelle helemaal zelf bij.’
Bij het vaste ritme hoort ook de dagelijkse wandeling of fietstocht van Jelle. ‘We hebben samen bekeken hoe dat nog wél zou kunnen’, vertelt Youri. ‘Het is belangrijk voor Jelle, het hoort bij hem.’ Een horloge met GPS tracker biedt sinds kort uitkomst. ‘Als Jelle lang weg blijft, kan ik op de IPad kijken waar hij is. Youri heeft me uitgelegd hoe dat moet.’
Aan verhuizen denkt Gerda niet meer. ‘We hebben hier een goed leventje gehad; nog steeds. Hier verdwaalt Jelle niet en iedereen in de buurt kent hem.’ Precies, beaamt Jelle. ‘Ze groeten me allemaal en ik maak graag een praatje.’
Als er zorgen of problemen zijn, bespreken ze die met Youri. ‘We hebben veel vertrouwen in hem. Youri is een leuke jong’, beaamt Jelle.
-----------------------
MEDEWERKERS OVER HET WERK MET EN VOOR MENSEN MET DEMENTIE
Woensdag 21 september 2022 is het Wereld Alzheimer dag. Alzheimer is de meest voorkomende vorm van dementie. Rondom deze dag portretteeden we de hele week medewerkers van Envida die elk vanuit een andere functie vertellen over hun werk waarin ze te maken hebben met mensen met dementie.
Rik Blezer, social worker: 'Humor is ook heel belangrijk'
Rik werkt inmiddels zo’n zes jaar bij Envida. Aanvankelijk in de functie van verpleegkundige i.o., maar hij werd ziek en was langere tijd uitgeschakeld. Tijdens zijn re-integratie kwam hij te werken binnen de dagbesteding. Dat beviel hem goed. Zo goed dat hij besloot om er te blijven. Hij had regelmatig contact met zijn leidinggevende. Op een gegeven moment kwam de vraag of hij er iets voor voelde om als social worker aan de slag te gaan. Die functie bestond toen nog niet binnen Envida. Er waren dus ook nog geen duidelijke kaders. Eigenlijk een sprong in het diepe dus, maar Rik zag het als een mooie kans om zich verder te ontwikkelen. Zodoende werd hij de eerste social worker binnen Envida.
ACTIVEREN VAN DE MENSEN
Rik bezoekt cliënten aan huis. Ook ontvangt hij ze in ’t Bungerhart in Bunde waar dagbesteding wordt geboden. Alle cliënten hebben in meer of mindere mate geheugenproblemen. ‘Dat is niet alleen voor henzelf lastig te accepteren, maar ook voor hun partner c.q. mantelzorger(s). Mijn interventie is vooral gericht op het activeren van de mensen. Door hen actief te houden en ze zoveel mogelijk mee te laten doen in de maatschappij, kan ik hen een stukje eigenwaarde en zelfvertrouwen teruggeven.’ Rik merkt dat vooral in de dagbestedingslocatie ’t Bungerhart’. ‘Belangrijke activiteit daar is het samen koken. En dadelijk ook weer samen boodschappen doen. In de corona-tijd kon dat niet meer, maar gelukkig ligt die periode achter ons.’
HUMOR
Rik ziet het als een verrijking van zijn leven dat hij andere mensen kan helpen. De mensen die hij helpt, hebben een speciaal plekje in zijn hart. ‘Ze zijn dankbaar voor alles wat voor hen gedaan wordt. Een stukje wandelen, samen de krant lezen en samen koken: het stelt op zichzelf misschien niet zoveel voor, maar als je ziet wat het teweeg brengt bij deze mensen, dan geeft dat enorm veel voldoening. Humor is ook heel belangrijk. We lachen wat af met z’n allen. Ik merk dat de mensen daar veel behoefte aan hebben. Ook dat zorgt ervoor dat ze beter in hun vel zitten.’
OPA’S en OMA’S
Bijzonder is de band die Rik met zijn cliënten opbouwt. ‘Weet je, ik verheug me er altijd op om ze op vrijdag weer te zien in ’t Bungerhart. En ik vind het ook altijd leuk om bij cliënten thuis op bezoek te gaan. Ze zien me graag komen. Eigenlijk kan ik zeggen dat ik er heel wat opa’s en oma’s bij heb gekregen.’
-------------
Diana Eggen, voedingsassistent woonzorgcentrum Appelgaard: Ík wil mensen gelukkig maken'
Ze rondde de opleiding Facilitair Management met succes af, werkte in diverse hotels waar hoofdzakelijk zakenlui overnachtten en vergaderden. Daar zorgde ze ervoor dat het de gasten aan niets ontbrak. ’s Ochtends stond er een uitgebreid ontbijt klaar, ’s avonds kregen ze een heerlijk diner voorgezet. In het hotel moest alles tiptop in orde zijn. En dat was het ook altijd. ‘Een mooie tijd’, zegt Diana daar nu over, ‘maar die kan niet tippen aan mijn huidige werk bij Envida.’
FAMILIEGEVOEL
Diana Eggen werkt als voedingsassistent in woonzorgcentrum Appelgaard. Voorheen heeft ze in Klein Gulpen als gastvrouw gewerkt. Ze is van Indonesische afkomst. Daarover zegt ze: ‘In onze cultuur is het heel vanzelfsprekend om goed voor elkaar te zorgen. Vooral in de eigen familie. Dat familiegevoel heb ik ook hier in de Appelgaard.’
GELUKKIG MAKEN
De werkplek van Diana is afdeling 0, waar 47 bewoners met dementie in verschillende gradaties een warm thuis wordt geboden. Op deze afdeling bevinden zich vier woonkamers waar onder andere het ontbijt wordt geserveerd, de lunch wordt genuttigd en de warme maaltijd wordt gegeten. Het is er gezellig en de bewoners ontbreekt het aan niets. Op de momenten dat het etenstijd is en de circa twaalf bewoners aanschuiven, moet Diana behoorlijk aanpoten. ‘Ja, maar zo voelt dat niet, omdat ik graag zorg voor onze bewoners. Ik wil hen gelukkig maken’.
STRALEN
Diana wordt heel blij als ze een glimlach op het gezicht van een bewoner teweeg kan brengen. ‘Daar hoef ik geen hocus pocus voor te doen. Zelf ben ik altijd vrolijk en spontaan. Die vrolijkheid breng ik over op anderen. Ik zet graag een muziekje op en dan luister ik met de bewoner mee op een liedje van vroeger. Of ik zing zelf mee. Dat doet zóveel voor iemand. Op onze afdeling woont een mevrouw die vaak huilt. Als ik dan naast haar ga zitten om samen met haar naar een liedje uit haar jonge jaren te luisteren, dan zie ik haar ineens weer stralen.’
SCHOT IN DE ROOS
Een ander voorbeeld is de bewoonster die net als Diana uit Indonesië komt. ‘Voor haar en haar familieleden kook ik weleens een Indonesisch gerecht. Dat is een schot in de roos. De dag kan dan niet meer stuk. Hun dag niet, maar die van mij al helemaal niet.
-------------
Bram Heijnen, kwaliteitsverpleegkundige: 'iemand het gevoel geven dat hij er mag zijn, dat maakt mijn dag goed.'
Als je kwaliteitsverpleegkundige Bram Heijnen vraagt wat hij zo leuk vindt aan zijn werk, begint hij direct te stralen. ‘Ik houd van humor en maak graag een grapje met onze bewoners. Ze zijn heel puur en geven mij het gevoel dat mijn werk ertoe doet. Het is heel dankbaar.’
Bram (34) werkt als kwaliteitsverpleegkundige bij Hagerpoort in Maastricht. Daarnaast is hij lid van de regiegroep Onvrijwillige Zorg, die zich binnen Envida inzet voor nog betere zorg voor mensen met dementie. Bram vindt het fijn om iets te kunnen betekenen voor de vrijheid van bewoners. ‘Iemand het gevoel geven dat hij er mag zijn, dat maakt mijn dag goed.’
Als kwaliteitsverpleegkundige helpt Bram verschillende teams met veranderingsprocessen en zorgt hij ervoor dat de visie ‘Leven toevoegen aan de dagen’ in de praktijk gebracht wordt. ‘Onvrijwillige zorg heeft veel raakvlakken hiermee. Een belangrijke verandering op dit moment is de manier waarop we bij Envida bewoners met dementie willen begeleiden en ondersteunen. We vinden het belangrijk om ze in hun waarde te laten en ze zo veel mogelijk zichzelf te laten zijn.’
FAMILIEAVOND
In juni organiseerde zorgcentrum Hagerpoort een familieavond. ‘We hebben het gehad over dilemma’s waar wij dagelijks mee te maken hebben, bijvoorbeeld: hoe ga je om met een bewoner met dementie die graag in zijn eentje een wandeling gaat maken? Waar kies je dan voor? Daarover hebben we uitgebreid gepraat. Onze insteek is dat de bewoner zoveel mogelijk zijn eigen leven kan behouden. Door te kijken naar behoeften en wensen, kunnen we echt iets betekenen voor hem.’
Het is altijd wikken en wegen: enerzijds willen we leven toevoegen aan de dagen en anderzijds willen we risico’s beperken. ‘Op het moment dat we met zo’n dilemma te maken krijgen, gaan we samen met de bewoner en de familie rond de tafel zitten. Waar wordt de bewoner gelukkig van? Er sluiten specialisten, zoals een psycholoog en fysiotherapeut aan. Soms zie je dat je met een kleine aanpassing een wereld van verschil kunt maken. We zetten dan bijvoorbeeld de Wolk in, een ‘airbag’ die de heup beschermt bij vallen en de bewoners daar meer bewegingsvrijheid geeft. Of een GPS tracker, een innovatie die ervoor zorgt dat bewoners met dementie toch gewoon een ommetje kunnen maken.’
LEREND NETWERK
Om de zorg voor mensen met dementie te verbeteren, heeft de regiegroep Onvrijwillige Zorg samen met EnvidaLeert! een heel leer- en ondersteuningsprogramma ontwikkeld. Eén van de onderdelen is de nu al spraakmakende workshop waar verschillende afdelingen mee aan de slag zijn gegaan. ‘Tijdens die workshop ervaar je zelf hoe het is om onvrijwillige zorg te krijgen. Voor veel teams een eyeopener.’
In deze regiegroep heeft Bram ook de voordelen van een ‘lerend netwerk’ ontdekt. ‘Dit hebben we samen met EnvidaLeert! opgezet in Microsoft Teams. Alle informatie over het programma is daar gemakkelijk te vinden. Ook houden we elkaar op de hoogte van ontwikkelingen, inspireren we elkaar en kunnen we vragen stellen. Het zorgt ervoor dat je niet telkens het wiel opnieuw hoeft uit te vinden.’
-------------
Gertie Houben, casemanager dementie: 'een hanteerbare en leefbare thuissituatie'
Het mooiste aan haar werk als casemanager dementie vindt Gertie dat ze ‘er kan zijn voor de cliënt en zijn of haar mantelzorger’. Dat kan de partner zijn, de kinderen of andere familieleden, maar bijvoorbeeld ook de buurman of -vrouw. Elke situatie is uniek.
ZORGEN MAKEN
Het signaal dat er mogelijk iets aan de hand is met iemand, komt meestal van degene die het dichtst bij hem of haar staat: de partner of de kinderen. Ze maken zich steeds meer zorgen. Mogelijk is er hulp nodig. De casemanager dementie biedt die hulp. Meestal wordt hij/zij ingeschakeld via de huisarts, maar het kan ook via de wijkzorg, het ziekenhuis, de geheugenpoli etc. Dat gebeurt overigens lang niet altijd met volledige instemming van de cliënt zelf. Die ervaart vaak geen probleem.
HULP BIJ DEMENTIE
Indien er sprake is van een 'niet pluis gevoel', cognitieve problemen of (beginnende) dementie zal de huisarts in overleg met de cliënt en/of mantelzorger de betreffende cliënt aanmelden bij een casemanager van ‘Hulp bij Dementie’. Hier zijn diverse zorgaanbieders bij aangesloten. Gertie is een van de eenentwintig casemanagers in Maastricht Heuvelland. Zij is gekoppeld aan drie huisartspraktijken in het heuvelland. ‘Na een verwijzing van de huisarts neem ik contact op met de cliënt of diens mantelzorger om een eerste afspraak te maken.’
AFTASTEN
Gertie vindt het belangrijk dat die afspraak bij de cliënt thuis is. ‘Die omgeving is vertrouwd en het biedt mij de mogelijkheid om te zien hoe iemand leeft’. Tijdens het eerste gesprek is het een kwestie van aftasten van wat er aan de hand is. ‘Ik probeer de zorgvraag helder te krijgen. Wat verwacht men en wat is nodig?’ Het gesprek vindt vaak in het bijzijn van de mantelzorger(s) plaats. Makkelijk is dat eerste gesprek overigens niet altijd. ‘Omdat de cliënt meestal zelf geen probleem ervaart, is er weerstand. Het is belangrijk om het vertrouwen zien te winnen. Als dat er eenmaal is, kun je de hulpverlening makkelijker starten.
VERWACHTINGEN
Het is van belang om de zorgvraag goed in kaart te brengen. ‘De cliënt verwacht vaak niets. De mantelzorger daarentegen wel. Als Casemanager Dementie kan ik cliënt en mantelzorger ondersteunen, hen een luisterend oor bieden en als aanspreekpunt fungeren. Thuis, in de eigen vertrouwde omgeving, bekijken we samen welke hulp nodig is. Zo’n gesprek kan gaan over zorg en zingeving, maar ook over praktische zaken als indicaties, regelgeving, wonen en veiligheid. En hoe ga je om met veranderd gedrag? Aandacht voor de persoon, goed kunnen luisteren en communiceren zijn essentiële onderdelen van het dagelijks werk. Heel in het kort gezegd komt mijn werk erop neer dat ik ga regelen dat de thuissituatie leefbaar is en hanteerbaar blijft.’
AANGRIJPEND
Gertie houdt van haar werk. ‘Het geeft veel voldoening, maar het kan ook echt aangrijpend zijn.’ Dat laatste doet zich voor bij echtparen van wie er een of allebei dementie heeft/hebben. ‘Deze mensen zijn al heel lang bij elkaar, zijn gewend om op hun manier samen te leven. Als een van de twee achteruitgaat, is dat voor de ander moeilijk te accepteren en te verwerken. Ondanks dat je samen bent, verlies je elkaar al. Het is moeilijk om hulp van buitenaf te accepteren. Een vreemde die in huis komt en die zich met hun leven komt bemoeien. Dat is ingrijpend.’
LEEFBAAR
Belangrijkste uitgangspunt voor Gertie is het welzijn van de cliënt en diens omgeving. ‘Centraal staat de vraag: wat levert een positief gevoel op, waar wordt iemand gelukkig van en hoe kan ik ervoor zorgen dat de thuissituatie leefbaar en hanteerbaar is? Heeft mijn cliënt bepaalde toekomstverwachtingen, aandacht voor zingeving, waardering en respect? En de mantelzorger: waar ligt zijn/haar grens? In mijn werk heb ik regelmatig intensieve, moeilijke en ook mooie gesprekken. Het is zaak om voor eenieder een goede balans te vinden.’
-------------
Youri Burkard, team Individuele begeleiding: 'een wereld van verschil door individuele begeleiding:
Wat extra aandacht en begeleiding kunnen voor iemand met dementie een wereld van verschil maken. Voorbeelden daarvan heeft Youri Burkard te over. Sinds vorig jaar november is hij coördinator van het team individuele begeleiding in de wijkzorg van Envida. ‘Wij komen thuis bij mensen die vanwege hun dementie of de dementie van hun partner extra begeleiding kunnen gebruiken. Dat gebeurt nadat de casemanager dementie of de wijkverpleegkundige ons inschakelt.’
‘We bekijken waar de knelpunten zijn en bedenken samen oplossingen. Op deze manier helpen we mensen om na de diagnose nog zo lang mogelijk zelf de regie te houden. Want dat is toch wat iedereen uiteindelijk het liefste wil.’
Het team van Youri is sinds een jaar actief en bestaat inmiddels uit tien fte. ‘Wat we doen is heel breed. We bekijken bij elke hulpvraag wat we kunnen betekenen. Dat kan het maken van afspraken zijn, agendaplanning of helpen bij papierwerk. Ook adviseren we de mantelzorger en zoeken we naar oplossingen voor moeilijke situaties.’
VAST RITME
Een vast wekelijks ritme is voor mensen met dementie heel belangrijk. ‘Wij helpen mensen om dat weer te vinden. Zo begeleid ik een mevrouw die nu weer drie maal in de week gaat wandelen en aan agendaplanning doet. Zij wandelt één keer met mij, één keer met de buurman en één keer naar de dagopvang. Dat geeft haar structuur en houdt haar vitaal. Je merkt dat ze minder zoekende is en minder snel afspraken vergeet. Daardoor kan ze nog zelfstandig blijven wonen, tegenwoordig kookt ze ook een keer in de week voor de buurman.’
Youri werkte jarenlang als Medewerker Wonen Welzijn en Zorg in woonzorgcentrums La Valence en Grubbeveld, een expertisecentrum waar psychogeriatrische- en gerontopsychiatrische bewoners wonen. ‘Dat was prachtig werk. Deze bewoners vertonen vaak onbegrepen gedrag en de uitdaging is om daar goed mee om te gaan. Het is mooi als je ziet dat iemand die boos en opgewonden binnenkomt, toch zijn plekje vindt en daarmee rust en levensgeluk. Vooral dat je de zorgen bij familie ziet verminderen hierdoor, dat is heel dankbaar.
Die jarenlange ervaring komt Youri goed van pas in zijn huidige werk in de wijkzorg. ‘Soms zijn de cliënten waar we komen in het begin wantrouwend. Wat kom je doen? Ik heb geen hulp nodig! Dan kan het even tijd kosten om het vertrouwen te winnen. Maar dat is nu juist voor ons de uitdaging.’
MANTELZORGERS
De individueel begeleiders maken zich ook sterk voor de mantelzorgers. ‘Zij zijn ongelooflijk belangrijk maar dreigen regelmatig overbelast te raken. Ook dan zoeken we naar oplossingen. We helpen met structuur en papierwerk, maar hebben ook tips voor de dagelijkse gang van zaken. Hoe ga je om met moeilijke situaties? Dat is voor iedereen weer anders. We bedenken praktische oplossingen.’
Wanneer het kan zetten Youri en zijn collega’s ook innovatie in. ‘Een van mijn cliënten wandelt tegenwoordig met een GPS tracker. Als hij lang wegblijft, kan zijn vrouw op de IPad zien waar hij is. Op die manier kan meneer blijven doen wat hem gelukkig maakt en is zij gerustgesteld.’
BEWUSTWORDING
Het doet hem goed dat het beeld van mensen met dementie sterk aan het veranderen is. ‘Nog niet zoveel jaar geleden werd opname vaak gezien als enige oplossing na de diagnose dementie. Gelukkig is dat idee sterk aan het veranderen. Mensen met dementie en hun omgeving krijgen de begeleiding en handvatten die ze nodig hebben. Samen zorgen we ervoor dat het veilig blijft en dat mensen zelf de regie houden.’
-------------
DEUREN OPEN IN KLEIN GULPEN
In 2021 maakte we onderstaande film over meer bewegingsvrijheid voor bewoners met dementie.
Heel lang leek het de normaalste zaak van de wereld om de deuren van sommige afdelingen dicht te houden, om te voorkomen dat bewoners met dementie van de afdeling afgaan. Hoe het anders kan, zien we in het filmpje over Klein Gulpen. Daar zijn sinds twee jaar de deuren open. In het begin was het spannend, maar inmiddels varen bewoners, hun familie en medewerkers er wel bij. Klik op de afbeelding om het filmpje te kunnen zien.
HULP BIJ DEMENTIE
Bent u op zoek naar (meer informatie over) hulp bij dementie? De casemanager dementie kan u verder helpen. Meer informatie over de casemanagers in onze regio vindt u op de WEBSITE.
